1. Opisujesz budowę
DNA (podwójna helisa), nazywasz i podajesz skróty literowe
nukleotydów budujących DNA.
2. Przedstawiasz elementy (cząsteczki) budujące nukleotyd. Znając kolejność nukleotydów w jednej nici DNA potrafisz ustalić kolejność nukleotydów w drugiej nici (korzystając ze znajomości
komplementarności zasad) -
replikacja DNA
3. W podobny sposób (znając kolejność nukleotydów nici DNA) ustalasz kolejność nukleotydów w
mRNA. Znasz nukleotydy występujące w RNA i ich komplementarność do nukleotydów DNA.-
transkrypcja
4. Potrafisz, korzystając z tabeli kodu genetycznego, odczytać kolejność aminokwasów w białku. -
translacja. Lokalizujesz miejsce w komórce i podajesz nazwę organellum, które bierze udział w translacji.
5
. Przedstawiasz zależność między genem a cechą. (podręcznik str.21)
6. Opisujesz budowę
chromosomu (chromatyna, chromatydy, centromer, ramiona chromosomu). Podajesz nazwę organellum komórkowego, które jest miejscem występowania chromosomów. Przedstawiasz położenie
alleli jednego genu na
chromosomach homologicznych. (podręcznik str.24)
7. Przedstawiasz sposób dziedziczenia cech jednogenowych (w tym również chorób warunkowanych przez
gen recesywny- fenyloketonuria, albinizm, anemia sierpowata, mukowiscydoza oraz chorób warunkowanych przez
gen dominujący - pląsawica Huntingtona) Znasz ogólnie opis objawów wymienionych chorób. Rozumiesz pojęcia:
homozygota, heterozygota, fenotyp, genotyp, dominacja, recesywność.
8. W podobny sposób przedstawiasz dziedziczenie grup krwi w układzie AB0 i dziedziczenie czynnika Rh (
Rh+ - to cecha dominująca,
Rh- - recesywna)
9. Przedstawiasz sposób dziedziczenia płci i chorób
sprzężonych z płcią (hemofilia i daltonizm). Wyjaśniasz, które chromosomy nazywamy
autosomami, a które
allosomami (podręcznik str.30)
Rozpoznajesz kariotyp osób z zespołem Turnera i Klinefeltera.
10. Wyjaśniasz co to jest
mutacja genetyczna. Podajesz przykłady
czynników mutagennych (chemicznych, fizycznych i biologicznych)
11. Wyjaśniasz na czym polega
mutacja genowa (punktowa) (np w anemii sierpowatej) i
mutacje chromosomowe (monosomie i trisomie np. zespół Downa)
12. Wyjaśniasz, które komórki dzielą się mitotycznie, a a które mejotycznie. Porównujesz
mitozę i mejozę (podręcznik - tabelka str.19)
13. Wyjaśniasz jaki wkład w poznanie zjawisk związanych z dziedziczeniem mają: G.Mendel, J.Watson i F.Crick
Pojęcia, które trzeba znać:
nukleotyd
komplementarność
replikacja DNA
transkrypcja
translacja
chromosom
chromatyna
chromatydy
centromer,
kodon
kod genetyczny
informacja genetyczna
gen
allel
chromosomy homologiczne
kariotyp
mitoza i mejoza
homozygota
heterozygota
fenotyp
genotyp
dominacja
recesywność
autosomy
allosomy (chromosomy płci)
mutacja