POZIOMY ORGANIZACJI ŻYWEJ MATERII

(Materiały dodatkowe dla klasy trzeciej)

1. KOMÓRKA - podstawowa "cegiełka"  budująca organizm. Organizm może składać się tylko z jednej komórki (np. euglena zielona). Wirusy, które nie mają komórkowej budowy nie są organizmami.
2. TKANKA - zespół komórek o podobnej budowie, pełniący w organizmie określone funkcje. Tkanki są charakterystyczne dla organizmów należących do królestw: ROŚLINY i ZWIERZĘTA (Nie wszystkie organizmy należące do tych królestw mają budowę tkankową. Nie mają tkanek np. glony lub gąbki)
3. NARZĄD (ORGAN) - u roślin będą to np. korzeń, łodyga czy liść, u zwierząt np. serce, wątroba lub żołądek)
4. UKŁAD NARZĄDÓW - występuje u zwierząt np. układ pokarmowy
5. ORGANIZM (OSOBNIK)
6. POPULACJA - grupa osobników jednego gatunku, zasiedlających określony obszar w tym samym czasie
7. BIOCENOZA - wszystkie organizmy (czyli wszystkie populacje) zasiedlające określony obszar w tym samym czasie

8. EKOSYSTEM - składa się z biocenozy i biotopu czyli elementów nieożywionych takich jak woda, klimat, podłoże itp.
9. BIOM - nie musisz tego wiedzieć, ale jak chcesz...

Największa lądowa jednostka biocenotyczna; tworzy się pod wpływem klimatu regionalnego, podłoża danego terenu.

10. BIOSFERA - jak wyżej
Największy samowystarczalny układ biologiczny obejmujący wszystkie żywe organizmy żyjące na Ziemi, które dzięki wzajemnym oddziaływaniom tworzą jedność ze środowiskiem.

Poziomy od 6 do 10 bada i opisuje ekologia 

Wymagania dla klas trzecich - EKOLOGIA

Wymagania na klasówkę z ekologii

Klasa 3

1. Wyjaśniasz czym zajmuje się ekologia. (podręcznik str.75)
2. Wyjaśniasz co to jest nisza ekologiczna (i czym różni się od siedliska organizmu). (str. 76)
3. Wymieniasz podstawowe czynniki wpływające na organizmy lądowe i wodne. Opisujesz ich znaczenie. (str. 76-78)
4. Potrafisz wykreślić zakres tolerancji mając dane dotyczące wymagań organizmu (populacji). Potrafisz odczytać z wykresu optimum, minimum i maksimum danego czynnika. (rysunek str. 77)
5. Wyjaśniasz jakie znaczenie dla organizmów ma to, że woda jest dobrym rozpuszczalnikiem, ma duże napięcie powierzchniowe i duże ciepło parowania. (str. 79)
6. Podajesz definicję i przykłady populacji. Wymieniasz cech charakteryzujące populację. (str. 82- 85 i 88)
7. Wymieniasz oddziaływania populacji w biocenozie (antagonistyczne i nieantagonistyczne), określasz wzajemne zależności między organizmami (tabelka str.89)
8. Przedstawiasz na przykładach zasoby, o które konkurują organizmy (konkurencja wewnątrzgatunkowa i międzygatunkowa) oraz możliwe skutki konkurencji. (str. 89-92)
9. Przedstawiasz na przykładach roślinożerców (ssaków) adaptację do odżywiania się pokarmem roślinnym. Podajesz przykłady roślinnych przystosowań służących obronie przed zjadaniem. (str. 93-98)
10. Przedstawiasz na przykładach mięsożernych ssaków, adaptacje drapieżników do chwytania zdobyczy; podajesz przykłady obronnych adaptacji potencjalnych ofiar. (str.98-105)
11. Podajesz przykłady drapieżnych roślin i wyjaśniasz znaczenie takiego trybu życia dla tych roślin. (str.106)
12. Przedstawiasz adaptacje (przystosowania) do pasożytniczego trybu życia: tasiemca i pijawki.
13. Podajesz przykłady pasożytów należących do poszczególnych KRÓLESTW.
14. Wyjaśniasz różnice między mutualizmem a protokooperacją (podając odpowiednia przykłady)
15. Wyjaśniasz wzajemne zależności organizmów zachodzące w przypadkach: mikoryzy, porostu, związku roślin motylkowatych i bakterii brodawkowych.
16. Podajesz przykłady komensalizmu (współbiesiadnictwa) str.114
17. Wymieniasz elementy biocenozy i biotopu
18. Potrafisz zapisać łańcuch pokarmowy (troficzny) określając producenta, konsumentów (i ewentualnych destruentów)
19. Opisujesz kierunek przepływu energii w ekosystemie.
20. Potrafisz opisać krążenie węgla w ekosystemie (uwzględniasz takie zjawiska jak: fotosynteza, oddychanie, spalanie, tworzenie się paliw kopalnych, rozkład martwych ciał organizmów)
21. Potrafisz opisać krążenie azotu w ekosystemie (uwzględniasz takie zjawiska jak: pobieranie azotu przez rośliny i zwierzęta (zwróć uwagę na rodzaj związku chemicznego), sposoby tworzenia się azotanów z azotu atmosferycznego, nitryfikację i denitryfikację)

Wymagania na sprawdzian - UKŁAD POKARMOWY I ODŻYWIANIE SIĘ

Wymagania – UKŁAD  POKARMOWY  I  ODŻYWIANIE  SIĘ

1. Podajesz w kolejności odcinki przewodu pokarmowego oraz wiesz jakie gruczoły wydzielają do jamy ustnej żołądka i dwunastnicy. (rozpoznajesz te części na rysunku i według opisu)
2. Opisujesz związek budowy i funkcji narządów układu pokarmowego (podręcznik strona 68) np. wyjaśniasz, że mięśnie przełyku przesuwają pokarm do żołądka. Zwróć uwagę na budowę, miejsce występowania i rolę kosmków jelitowych (str. 69)
3. Wymieniasz podstawowe funkcje wątroby (nie tylko te związane z trawieniem)
4. Wymieniasz substancje organiczne i nieorganiczne wchodzące w skład pokarmu ludzi.
5. Wymieniasz i rozpoznajesz źródła węglowodanów, tłuszczów i białek. (notatka w zeszycie)
6. Podajesz rodzaje i znaczenie białek (str. 58-59)
7. Podajesz nazwę związków dostarczających energii (str.61)
8. Nazywasz cząsteczki jakie powstają w wyniku trawienia białek, cukrów (węglowodanów), tłuszczów. (str. 60)
9. Wymieniasz składniki pokarmu, które nie są trawione.
10. Podajesz źródła i skutki niedoboru w diecie witamin: A, C, B6, B12, D i kwasu foliowego  (tabele str. 64)
11. Podajesz źródła i skutki niedoboru w diecie składników mineralnych: Mg, Fe, Ca (tabele str. 65) oraz aminokwasów egzogennych (str. 57)
12. Wskazujesz miejsce powstania, działania żółci oraz wyjaśniasz jej rolę (pomocniczą) w trawieniu tłuszczów.
13. Wskazujesz miejsce powstania, działania kwasu solnego oraz wyjaśniasz jego rolę  (tabela str. 70)
14. Nazywasz (poprawnie, bez przekręcania nazw!) enzymy trawiące poszczególne składniki pokarmu. Podajesz zarówno miejsce powstania danego enzymu jak i miejsce jego działania.
15. Określasz miejsce wchłaniania strawionego pokarmu (a także wody, soli mineralnych i niektórych witamin) (tabela str. 70)
16. Wyjaśniasz jaką funkcję pełni błonnik (celuloza) i wymieniasz źródło błonnika w diecie ludzi.